Inkomstenbelasting: samen aangifte doen of apart?

Bij de jaarlijkse belastingaangifte kunnen partners kiezen of ze samen of apart aangifte doen. Beide opties hebben verschillende financiële gevolgen. In deze blog leggen we uit wat de voordelen en nadelen zijn van samen of apart aangifte doen, zodat je de beste keuze kunt maken en optimaal gebruik kunt maken van fiscale voordelen.

Wat is inkomstenbelasting en hoe werkt het?

De inkomstenbelasting is de belasting die je betaalt over je inkomen, zoals salaris, winst uit onderneming of uitkeringen. In Nederland wordt dit ingedeeld in drie boxen:

• Box 1: Inkomen uit werk en woning (bijvoorbeeld loon, hypotheekrenteaftrek)
• Box 2: Inkomen uit aanmerkelijk belang (bijvoorbeeld aandelen in een bv)
• Box 3: Inkomen uit sparen en beleggen (bijvoorbeeld spaargeld en beleggingen)

Bij het doen van aangifte kun je kiezen of je samen of apart aangifte doet, afhankelijk van je situatie en de fiscale voordelen die je kunt behalen.

Wanneer kun je samen aangifte doen?

Niet iedereen kan zomaar samen aangifte doen. Je moet aan de voorwaarden van de Belastingdienst voldoen om als fiscale partners beschouwd te worden. Dit is het geval als je:

• Getrouwd bent of een geregistreerd partnerschap hebt.
• Samen een koopwoning hebt en op hetzelfde adres woont.
• Een kind samen hebt of een notarieel samenlevingscontract hebt afgesloten.
• Een gezamenlijke pensioenregeling hebt of samen in een eigen woning woont met een fiscaal partnerschap.

Als je fiscale partners bent, mag je zelf bepalen hoe je bepaalde aftrekposten en inkomsten verdeelt. Dit kan invloed hebben op hoeveel belasting je uiteindelijk moet betalen of terugkrijgt.

Voordelen van samen aangifte doen

✔ Aftrekposten gunstiger verdelen – Kosten zoals hypotheekrenteaftrek, zorgkosten en giftenaftrek kunnen slim verdeeld worden tussen beide partners, zodat de aftrek optimaal benut wordt.

✔ Minder belasting bij groot inkomensverschil – Als de ene partner een hoog inkomen heeft en de andere een laag of geen inkomen, kan dit fiscale voordelen opleveren.

✔ Fiscale voordelen bij eigen woning – De hypotheekrenteaftrek en andere woonlasten kunnen optimaal worden benut.

✔ Heffingskortingen optimaal gebruiken – Sommige kortingen, zoals de algemene heffingskorting en arbeidskorting, kunnen slimmer worden verdeeld.

✔ Efficiëntere verwerking – Samen aangifte doen betekent minder administratief werk en vaak sneller inzicht in de te betalen of terug te ontvangen belasting.

Nadelen van samen aangifte doen

❌ Mogelijk minder toeslagen – Een hoger gezamenlijk inkomen kan invloed hebben op toeslagen zoals huurtoeslag, zorgtoeslag of kinderopvangtoeslag.

❌ Schuld of naheffing delen – Eventuele belastingschulden worden gezamenlijk verwerkt, waardoor beide partners verantwoordelijk kunnen worden gehouden.

❌ Niet altijd voordelig voor ondernemers – Als een van de partners zelfstandig ondernemer is, kan apart aangifte doen soms gunstiger zijn.

Wanneer is apart aangifte doen gunstiger?

Soms is het voordeliger om apart aangifte te doen, bijvoorbeeld als:

• Je recht hebt op toeslagen en je gezamenlijk inkomen te hoog zou worden bij samen aangifte doen.
• Je geen gebruik kunt maken van gezamenlijke aftrekposten en er fiscaal weinig voordeel is om kosten te verdelen.
• Een van de partners een hoge belastingaftrek heeft die niet gunstig over te dragen is.
• Je niet onder het fiscale partnerschap valt en ieder apart belastingtechnische voordelen heeft.

Voorbeeldsituatie: samen of apart aangifte doen?

Stel, Jan en Lisa zijn fiscale partners. Jan verdient €50.000 per jaar en Lisa €10.000. Ze hebben een gezamenlijke hypotheekrenteaftrek van €5.000. Door de aftrekposten slim te verdelen, kunnen ze ervoor zorgen dat Jan minder belasting betaalt in de hoogste belastingschijf, wat hen honderden euro’s per jaar kan schelen. In dit geval is samen aangifte doen gunstig.

Aan de andere kant, als Lisa recht heeft op zorgtoeslag en huurtoeslag, kan het zijn dat een gezamenlijk inkomen haar toeslagen verlaagt of wegvalt. Dan kan apart aangifte doen voordeliger zijn.

Hoe kies je de beste optie?

De Belastingdienst biedt een handige online tool waarmee je kunt berekenen of samen of apart aangifte doen voordeliger is. Daarnaast kan een belastingadviseur helpen om de slimste verdeling van aftrekposten te bepalen.

Een paar handige tips:

• Maak een proefberekening via de belastingaangifte om te zien welke optie gunstiger uitpakt.
• Controleer de effecten op toeslagen en heffingskortingen.
• Raadpleeg een belastingadviseur bij complexe situaties, zoals bij ondernemerschap of bij het bezit van meerdere woningen.

Of samen of apart aangifte doen het voordeligst is, hangt af van je persoonlijke situatie. Heb je een groot inkomensverschil of veel aftrekposten? Dan kan samen aangifte doen aantrekkelijk zijn. Wil je juist toeslagen behouden? Dan kan apart aangifte doen beter uitpakken. Maak een proefberekening of laat je adviseren om de beste keuze te maken en optimaal gebruik te maken van fiscale voordelen.